ప్రబోధ" అంటే ఏమిటి?

బోధించడం అంటే మనకు తెలిసిన విషయాన్ని తెలియని వారికి తెలిసే విధంగా చెప్పడం.
మరి ప్రబోధించడం అంటే? .....
భారతంలో అరణ్యపర్వంలో ఋష్యశృంగుని తీసుకు రమ్మని వేశ్యలను పంపుతూ రోమపాదుడనే రాజు ఇలా అంటారు....
వేశ్యాంగనలన్ బిలువం బంచి "మీ నేర్చు విధంబుల ఋష్యశృంగున్ ప్రబోధించి యిట తోడ్కొని రండు" అంటాడు.
విభాండకుడు ఋష్యశృంగుని తండ్రి. అతడు లేని సమయంలో ఈ వేశ్యలు ఋష్యశృంగుని వద్దకు వెళ్లడం ఆడి పాడి అతనిని అలరించడం చివరగా అతనిని ఆలింగనం చేసుకోవడం జరుగుతుంది.
నిజానికి ఋష్యశృంగునికి అప్పటి వరకు ఆడ మగ మధ్య భేదం తెలియదు. కానీ ఆ చర్య తదుపరి అతనిలో ఒక శృంగార భావ వీచిక కదిలింది.

మానవ మస్తిష్కంలో లేదా మనస్సులో యెన్నో అరలు, పొరలు మరెన్నో దొంతరలు ఉంటాయి. నిజానికి శృంగార లాలసత వాసనా రూపంలో నిద్రాణమై సమస్త జీవకోటిలో అంతరంతరాలలో అణిగి యుంటుంది.

ప్రతిజీవిలో జన్యుపరంగా నిర్మితమై కొన్ని సహజాతాలూ (instincts), చోదనలూ(drives), అకృతేచ్ఛలూ(urges) ఉంటాయి.
అలాగే మనిషిలో కూడా ...
వాటినే వ్యక్తస్థితిలో మనవాళ్ళు .. 'ఆహారం నిద్ర, భయం, మైథునం అంటూ చెప్పారు. వీటిలో ఆహార నిద్రలకు వెలుపలి ఉద్దీపనలు అవసరంలేదు కాని ... అంత శ్చేతనలో సుప్తావస్థలో ఉన్న భయ మైథునాలు మాత్రం ... బాహ్యఉద్దీపనల వల్లనే 'ప్రబోధితమై',ప్రకాశితమౌతాయి.
వాటి వ్యక్తీకరణ విధం మాత్రం అవకాశాలనూ, వ్యక్తి సంస్కారాలనూ (విజ్ఞతను) బట్టి ఉంటుంది.
ఎంతటి తాపసి యైనా దీనికి అతీతుడు కాదు.
ఇక ఇక్కడ ఆడతనాన్ని కూడా అంతవరకు చూడని ముని కుమారునిలో కూడా ఆ వేశ్యల ఆటపాటలు కౌగిలింతలు అతనిలో శృంగార ప్రవృత్తిని జాగృతం చేసాయి. నిద్రాణమై ఉన్న వాంఛ మేల్కొనడం జరిగింది. దానికి ఉత్ప్రేరకంగా పనిచేశారు వేశ్యాంగనలు.
అలా నిద్రాణమై ఉన్న ప్రజ్ఞలను మేల్కొల్పడమే "ప్రబోధ" గా చెప్పుకోవాలి.

అంతశ్చేతనలో నిద్రావస్థలో ఉన్న "ప్రజ్ఞ" జాగృతం కావాలి అంటే దానికి ఆకర్షణ కావాలి.
ఇక్కడ వేశ్యల వేష భాషలు ఋష్యశృంగుడిని ఆకర్షించాయి. అయితే ఆ ఆకర్షణలో లౌకిక కాలుష్యం లేదు. ప్రకృతి సహజ మైన, నైసర్గికమైన, వర్ణనాతీత మైన ఒకానొక అలౌకిక అనుభూతి ఉంది.

ఋష్యశృంగుని కి బోధించడం చాలదు ..బోధిస్తే అంతగా ప్రయోజనం ఉండకపోవచ్చు .. అందుకే కవి ' ప్రబోధ ' శబ్దం ప్రయోగించాడు .. నిద్రాణమై ఉన్న భావాలు అంత త్వరగా ఉద్బుద్ధం కావుకదా ! అందుకే ఈ ప్రయోగం.
ఋష్యశృంగుని విషయం వదిలేస్తే.....
ప్రజ్ఞ జాగృతం కావడం అన్నప్పుడు అది ఉన్నత మైనదైనా అధమ మైనదైనా యేదైనా కావచ్చు. అది మన సంస్కారంపై, ప్రబోధ పరచిన గురువు లేదా మెంటార్ పై ఆధారపడి ఉంటుంది.
Ex. Desire is a proposal and thought is not a proposal. It is coming from the desire.
ఆక లేస్తుంది తినాలి అనేది ఒక proposal ఏం తినాలి, ఎప్పుడు తినాలి, ఎంత తినాలి అనేది ఆ ఆలోచనలో నుండి వస్తుంది. A thought coming out of proposal.
శరీరానికి, మనసుకి, ఆత్మకు మేలు చేసే ఆహారం తీసుకోవచ్చూ లేదా హాని కారకాన్ని తీసుకోవచ్చు. అది మన విజ్ఞత. విజ్ఞత సంస్కారంతో నిగ్గుతేలుతుంది.
ప్రబోధ వల్ల అంతశ్చేతనలో ఉన్న ప్రజ్ఞ జాగృతి మౌతుందే కానీ దానిని ఉపయోగించు కోవడం మన విజ్ఞతపైనే ఆధారపడి ఉంటుంది.
కాబట్టి ప్రబోధను సరైన వారి వద్ద సరైన మార్గంలో పొందడం అత్యంత ప్రాధాన్యత మైన అంశం.

కృతజ్ఞతలతో..
పాలకుర్తి రామమూర్తి